Юлашки ҫулсенче пӗр ведомствӑпа тепри электрон меслетпе пӗр-пӗринпе ҫыхӑну тытма пуҫларӗ. Ҫакӑ тӳре-шаран ӗҫне те, ахаль ҫынсене пӗр пуҫлӑх патӗнчен теприн патне хутлассинчен те хӑтарать.
Патшалӑх тата муниципалитет пулӑшӑвӗ кӳнӗ чух ведомствӑсем пӗр-пӗринпе епле ӗҫленине иртнӗ шӑматкун Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев районсемпе хула администарцийӗсен пуҫлӑхӗсемпе видеоселектор ирттернӗ чух тишкернӗ.
ЧР информаци политикин тата массӑлла коммуникацин министрӗн ҫумӗ Александр Сидоренко канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, ведомствӑсен хушшинчи электрон ҫыхӑнупа республикӑра патшалӑхӑн 62, муниципалитетӑн 34 пулӑшӑвне кӳнӗ чух усӑ кураҫҫӗ.
Ҫак енӗпе Комсомольски, Йӗпреҫ, Красноармейски, Тӑвай районӗсем юлсарах пыраҫҫӗ. Федерацин ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсене Канашпа Етӗрне районӗсем, Канаш хули хуравламанни ытларах тӗл пулнӑ.
Йӗпреҫ районӗнчи Чӑваш Тимеш ялӗнче пурӑнакан Вениамин Ивашкин пурнӑҫ тӑршшӗпе тракторпа ӗҫленӗ. Нумаях пулмасть вӑл, тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ хыҫҫӑн, лаша усрама тытӑннӑ.
Халӗ Вениамин Ивашкин лашапа ялтисене ярӑнтарать. Мӑнукӗсене, вӗсен ачисене урам тӑрӑх ярӑнтарать. Вӗсем пӗтӗмпе — 24-ӑн.
Ватӑ ҫын ачасене лаша пӑхма та вӗрентет. Хӑй уйра ҫур ӗмӗр ытла ӗҫленӗ. Ашшӗн ҫулӗпе кайса тракторист механизатора вӗреннӗ, пурнӑҫне тӑван колхозне халалланӑ. Пенсие тухсан та 13 ҫул уйра тар тӑкнӑ.
Вениамин Ивашкин малтанах лаша туяннӑ, кайран тиха ҫуралнӑ. Халӗ хуҫалӑхра ӗҫ нумай. Унӑн шухӑшӗпе, лашапа трактор пӗр пекрех. Иккӗшне те пӑхмалла. Пӗрне утӑ ҫитермелле, теприне топливӑпа тивӗҫтермелле.
Хӗллехи каникул вӑхӑтӗнче республикӑри ача ҫурчӗсем пушанса юлаҫҫӗ. Кӑҫал пӗр ушкӑн Ялтӑри «Артек» ача-пӑча центрне кайнӑ. Теприсем «Ылтӑн пучах» уйлӑхра пулнӑ. Ыттисем Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ ҫемьере кӗтсе илнӗ.
Ачасем ҫемьесенче пурӑннӑшӑн савӑннӑ. ЧР Вӗренӳ министерстви чӗнсе каланине Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Красноармейски, Пӑрачкав районӗсенче, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенче пурӑнакансем чун ҫывӑхне илнӗ. Асӑннӑ тӑрӑхсенче ачасене каникула йышӑнакансем ытларах пулнӑ.
«Ҫӗнӗ ҫул — ҫӗнӗ ҫемьере!» акци тӑлӑх шӑпӑрлансене асамлӑха ӗненме, ҫемье телейне туйса курма май парать.
Ҫӗнӗ ҫула кӗрсенех, кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче, православи тӗнне ӗненекенсем Христос Ҫуралнине уявлаҫҫӗ. Ҫак куна халалласа кӑрлачӑн 8-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Пучинке ялӗн культура ҫуртӗнче Раштав Уявне ирттерчӗҫ.
Хӑнасене культура ҫурчӗн фойинче чӑрӑш лӑссисемпе, теттесемпе илемлетнӗ экспозици — Таса Мария Хӗрпе сӑпкари тин ҫуралнӑ Христос кӗтсе илчӗҫ.
Уява Пучинке шкулӗн вӗренекенӗсем, вӗсен ашшӗ-амӑшӗсем, кукамӑшӗсем, асламӑшӗсем килнӗ. Пухӑннисене культура ҫурчӗн ертӳҫи Роза Ильинична Клементьева Раштав уявӗ ячӗпе чун-чӗререн ӑшшӑн саламларӗ, сцена ҫине Уява йӗркелеме пулӑшнӑ хастарсене чӗнчӗ. Чи малтан салам сӑмахне Пучинке ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Николай Георгиевич Федоров илчӗ. Вӑл Христос Ҫуралнӑ кун — ҫулталӑкри чи илемлӗ те ҫутӑ кунсенчен пӗри пулнине палӑртрӗ. Раштав уявӗ мӗн авалтан ҫынсене ҫутӑ туйӑмсем, шанчӑк, ӗненӳ парса тӑрать. Уяв ячӗпе пӗтӗм ял-йыша телей, ӑнӑҫусем, ырлӑхпа юрату сунчӗ. Ун хыҫҫӑн Пучинкере Ҫветтуй Троица тата Богоявлени турӑшӗн часавайне тӑвассипе ӗҫлекен попечительсен канашӗн председателӗ Николай Васильевич Осипов ял-йыша уяв ячӗпе саламларӗ.
Раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче йӗпреҫсемшӗн ку Ҫӗнӗ ҫул парни пулнӑ. Шӑрттан ялӗнче нумай хваттерлӗ ҫурта хута янӑ.
Кунта нумаях пулмасть уй пулнӑ, курӑк ешернӗ. Ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курса ҫурта кӗске вӑхӑтрах туса пӗтернӗ. Ӑна республика программипе килӗшӳллӗн пурнӑҫланӑ, ҫӗнӗ ҫурта авариллӗ пӳртрисене куҫарӗҫ.
Ҫурта савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ ҫӗре ЧР строительство министрӗ Олег Марков хутшӑннӑ. Вӑл ҫӗнӗ ҫурта куҫакансене Ҫӗнӗ ҫула савӑк кӑмӑлпа кӗтсе илме суннӑ. Йӗпреҫ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Горбунов та вӗсене ҫак ятпа саламласа ӑшӑ сӑмахсем каланӑ.
Йӗпреҫ хула тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Сергей Фадеев строительсене грамотӑсемпе чысланӑ. Ҫӗнӗ ҫурта 36 ҫемье куҫнӑ. Вӗсене уҫӑсем панӑ, хӗрлӗ хӑйӑва каснӑ.
Нумаях пулмасть Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулта «Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн вырӑсла тӗп пӗлӳ паракан шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентесси» ятпа стажировка иртнӗ.
Стажировкӑна республикӑн вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркеленӗ.
Пӗлӗве ӳстерме 108 сехетлӗ программӑпа дистанци курсне куҫамлӑ вӗҫлекенсем пухӑннӑ. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенчи тата Пӑрачкав, Улатӑр, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Куславкка, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем инҫе ҫула хаваспах тухни пирки Вӗренӳ инстиутчӗ пӗлтерет.
Пӗлӗве ӳстермелли курсра вӗренекенсем валли А.А. Ядрицова «Н.И. Ашмарин — чӑваш чӗлхине тӗпчекен», А.А. Такина «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ куракан хальхи технологисем», Г.М. Назарова «Анатолий Гин методикипе хатӗрленӗ урок конструкцийӗ», Г.Д. Карсакова «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче юрӑпа усӑ курни» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.
Сӑнсем (7)
Раштавӑн 12-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев муниципалитетсен ертӳҫисемпе видеоканашлу ирттернӗ. Унта республикӑн строительство министрӗ Олег Марков районсемпе хуласен ҫутҫанталӑк газӗшӗн парӑм пухӑнса кайни пирки чарӑнса тӑнӑ.
Хутса ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланнӑранпа муниципалитетсенче газшӑн парӑм 29 процента ҫити ӳссе кайнӑ. Республикӑри пӗтӗм парӑмран 50 проценчӗ «Коммуналлӑ технологисем» общество тӳлеменнипе пухӑннӑ-мӗн. Юлашки икӗ ҫулта вӑл уйрӑмах пысӑк парӑм пуҫтарса янӑ.
Районсемпе хуласен парӑмӗсене илес пулсан, чи парӑмлисем вӑрнарсем, йӗпреҫсем, куславккасем, сӗнтӗрвӑррисем, вӑрмарсем, ҫӗрпӳсем тата Улатӑр, Канаш, Шупашкар хулисем.
«Кашни министр хӑйӗн пайӗшӗн яваплӑх тытать, ҫакӑн пекех муниципалитетсен ертӳҫисен те ҫакна лайӑх ӑнланмалла, вӗсем те муниципалитетшӑн яваплӑ», — тесе ҫирӗп асӑрхаттарнӑ Михаил Игнатьев.
Патшалӑх элемӗсем пирки чи лайӑх пӗлекенсене палӑртма республика шайӗнчи конкурс иртнӗ. Унта мӗнпур район-хуларан 279 ӗҫ тӑратнӑ. Ҫав шутра Йӗпреҫ районӗнчи ачасем те пур. Вӗсем конкурса 10 ӗҫ ҫитернӗ.
Конкурс виҫӗ номинаципе иртнӗ: «Раҫҫей элемне мухтатӑп...», «Раҫҫей элемӗнче ҫӗннине уҫатӑп», «Патшалӑх символики декораципе прикладной ӳнерте».
Юлашкинчен асӑннинче Йӗпреҫри ача-пӑча пултарулӑх ҫуртӗнчи «Асамат» пултарулӑх мастерскойне ҫӳрекен Елизавета Шишкина иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Вӑл тӗрлӗ тӗслӗ хутран «Акӑш-патриот» кӳлепе ӑсталанӑ. Ӑна Раҫҫей ялавӗ тӗслӗ тунӑ. Пултарулӑх мастерскойне кӑҫал тӑваттӑмӗш ҫул ҫӳренине пӗлтереҫҫӗ вырӑнтисем. Ҫак вӑхӑтра хӗрача пултарулӑхне туптаса, ҫӗнӗрен ҫӗннине ӑша хывса пырать.
Йӗпреҫ районӗнчи Туҫари вулавӑшра раштавӑн 5-мӗшӗнче «Кайӑксене хӗлле апат ҫитерӗр» ятпа калаҫу ирттернӗ.
Экологи темине халалланӑ мероприятие вулавӑш кӗҫӗн классенче вӗренекенсене пухнӑ. Чӗнме ыттисене те чӗннӗ-ха. Пӗчӗккисем уйрӑмах хастар пулнӑ. Вулавӑш ӗҫченӗсем чи малтанах вӗсене Чӑваш Енӗн кайӑк-кӗшӗкӗпе паллаштаракан слайд кӑтартнӑ. Ун тӑрӑх пӗчӗкскерсем чылай кайӑк хамӑр патрах хӗл каҫма юлнине пӗлнӗ. Мӗнле кайӑксем сивӗ хӗлтен хӑраманнине те пӗлнӗ ачасем. Сивӗрен хӑрамаҫҫӗ те вӗсем, анчах выҫлӑх самай шиклентерет. Ҫунатлӑ туссене хӗл каҫма ҫӑмӑл пултӑр тесен вӗсене апат памалла. Апат хурса пама сырӑш туса ҫакмалла. Сырӑшне ачасем ашшӗ-амӑшӗ пулӑшнипе туса та хатӗрленӗ.
Слайдсемпе паллашнӑ хыҫҫӑн вулавӑш ӗҫченӗсемпе пӗрле вӗсем хӑйсен сырӑшӗсене ҫакма тухнӑ.
Нумаях пулмасть ял ҫамрӑкӗсен канашлӑвӗ иртнӗ. Ӑна Ял хуҫалӑх академийӗнче йӗркеленӗ.
Канашлӑва «Яла шанатпӑр — Чӑваш Енпе мухтанатпӑр» ят панӑ. Ялсенче ҫамрӑксем нумай теме ҫук-ха та… Ара, аслӑ шкултан вӗренсе тухакансем пысӑк хуласене талпӑнаҫҫӗ-ҫке-ха.
Ҫамрӑксем районсенче юлччӑр тесен мӗн тумалла? Ку чылайӑшне пӑшӑрхантарать. Чӑваш Енре 6 ҫул каялла Ял ҫамрӑкӗсен регион уйрӑмне йӗркеленӗ. Организаци аграри профессийӗсен сумне ӳстерес енӗпе ӗҫлет.
Канашлӑва та ҫак организаци пуҫарнипе йӗркеленӗ. Унта ял хуҫалӑх продукцине туса кӑларакан пысӑк предприятисене хутшӑнма чӗннӗ.
Канашлура ӑсчахсен ӑсталӑх класӗсем иртнӗ. Йӗпреҫ районӗнчи агроном Константин Александров ял пурнӑҫӗ ҫамрӑксемшӗн пӗчӗк шалупа ҫыхӑннине тунмасть. Анчах яланах ҫапла мар-мӗн. Акӑ ҫамрӑк агроном хӑйӗн шалӑвӗпе кӑмӑллӑ.
Паллӑ ӗнтӗ: ялти кану тытӑмне аталантарнипе ҫамрӑксене ялта тытса тӑраймӑн. Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, ялти вӑтам ӗҫ укҫи 14 пин тенкӗпе танлашать. Анчах ку ҫамрӑк специалистсене илӗртмест-мӗн. Канашлӑва хутшӑннисен шухӑшӗпе, паян чи малтанах влаҫпа ҫыхӑну йӗркелемелле, ыйтусене пӗрле татса памалла.
+13.3 °C